قیمت‌گذاری دوگانۀ انرژی در سازمان تجارت جهانی با تأکید بر اصل حاکمیت دائمی دولت‌ها بر منابع طبیعی

در دهۀ گذشته برخی کشورهای در حال توسعه به منظور ارتقای سطح اقتصادی خود و با استناد به اصل حاکمیت دائمی دولت‌ها بر منابع طبیعی، به عنوان یکی از حقوق ذاتی خود که از سوی جامعۀ جهانی و سازمان ملل متحد مورد شناسایی قرار گرفته است، به قیمت‌گذاری دوگانۀ انرژی روی آوردند. در مقابل، به باور کشورهای توسعه‌یافته، اقدام دولت‌های دارندۀ انرژی، ناقض برخی اصول بنیادین سازمان تجارت جهانی، مانند اصل تجارت آزاد، اصل منع تبعیض تجاری و اصل رفتار ملی است. از این رو، دعاوی متعددی در هیئت رسیدگی به اختلافات سازمان تجارت جهانی مطرح شد. به گمان هیئت حل و فصل اختلافات، تعارضات میان اصل تجارت آزاد و اصل حاکمیت دولت‌ها بر منابع طبیعی، ظاهری بوده و در حقیقت بین این دو اصل هیچ تضادی وجود ندارد. بنابراین، باید ضمن احترام به قواعد عام حقوق بین‌الملل و در نظر گرفتن اصول بنیادین سازمان تجارت جهانی به عنوان قوانین خاص، میان دو اصل مزبور تعادل برقرار کنیم. همچنین هیئت رسیدگی به اختلافات سازمان تجارت جهانی ابراز می‌دارد که هیچ‌یک از موافقت‌نامه‌های سازمان تجارت جهانی، قیمت‌گذاری دوگانه را آشکارا ممنوع اعلام نکرده‌اند و برای درک این مسئله که قیمت‌گذاری دوگانۀ انرژی ناقض اصول سازمان تجارت جهانی است یا خیر، می‌بایست مورد به مورد و با توجه به تمام شرایط و زوایای موجود در پرونده، نظر داد.